Ayçiçeği Alımı Başladı, Hamyağ Fiyatları ile Piyasadaki Her Artıştan Üretici Faydalanacak Ayçiçeği piyasasındaki belirsizlik, Hükümetin ithalata gözetim uygulaması kararı vererek, ithal üründe referans fiyat uygulanacağını ve maktu miktarda vergi alınacağını duyurması, Konya Şeker’in de avans fiyatlarını açıklaması ile sona erdi. İthal ayçiçeği fiyatlarının ton başına 350 dolarlara kadar inmesi üzerine Hükümetin Resmi Gazete’de yayınlanan tebliğ ile %44 yağ içeren %6-7 nem oranına sahip ayçiçeğinin gerçekte kaça ithal edilirse edilsin 675 dolardan ithal edilmiş sayılacağını ve ithalatta ton başına vergi miktarını 182 dolar olarak uygulayacağını duyurması ile birlikte yerli ürün piyasası da şekillenmeye başladı.

Ayçiçeği hasadının başlamasıyla birlikte ithal ürünün fiyatının 350 dolara kadar inmesi üzerine ürün borsasında fiyatların 900-950 Liralarda oluşması buna rağmen piyasada alım satımın olmaması üzerine Konya Şeker bölge üreticisinin mağdur olmaması için piyasaların dengelenmesini beklemeden harekete geçti. Henüz birçok bölgedeki üretici birlikleri fiyat açıklamazken Konya Şeker, üreticinin belirsizlik yüzünden kayba uğramaması amacıyla avans fiyat açıkladı. Ürünün nihai fiyatını piyasadaki hareketlere göre belirleyecek olan ve ithal ürüne uygulanan maktu vergi oranının biraz daha yükseltilmesini bekleyen Konya Şeker, dış pazarlarda ürün fiyatlarında yaşanacak her yükselme ile birlikte ürün fiyatlarındaki artışı da üreticisine nihai fiyatı belirlerken yansıtacak.

Ayçiçeğinde bu sene de avans fiyat uygulamaya karar veren Konya Şeker, alımlarını %50 yağlı ayçiçeği için 1.250 TL avans fiyat ile başlattı. %44 yağlı ayçiçeği için 1.130 TL avans fiyat uygulayan Konya Şeker, ürün piyasasındaki olası artışlar ile hamyağ piyasasının şekillenmesi ile birlikte ayçiçeği fiyatlarını tekrar gözden geçirerek piyasanın yükselmesi halinde ürün fiyatındaki artışları aynı oranda ödemelerine yansıtacak. Avans fiyat uygulaması ile iç ve dış piyasadaki hareketlere göre üretici lehine oluşabilecek fiyat artışlarını üreticiye yansıtmayı hedefleyen Konya Şeker, ürün piyasasının yanı sıra ham yağ satış fiyatlarında oluşabilecek fiyat artışlarını da ürün fiyatlarına ilave edebilecek.

Bu sene dünyada yaşanan ürün bolluğu nedeniyle uluslararası piyasalarda ayçiçeği fiyatlarının aşağı yönlü seyir izlemesi ve özellikle de Ukrayna Ayçiçeğinin fiyatının 350 dolarlara kadar düşmesi iç piyasalarda ayçiçeği fiyatlarının üreticinin beklentisinin altında oluşmasına sebep olmuştu. Ülkemizde bu sene ayçiçeği üretiminin beklenmedik şekilde bir önceki yıla göre %50’nin üzerinde artması, özellikle de Konya’da geçen sene 207 bin ton olan üretimin 375 bin tonun üzerine çıkacak olması, ayçiçeği fiyatlarını çok sayıda üreticinin birinci gündem maddesi haline getirmişti.

Erken hasadın gerçekleştiği Çukurova ve Ege’de piyasa fiyatlarının ton başına 920-930 lira civarında oluşması, ithal ürünün fiyatının bu ortalama fiyatları daha da aşağıya çekilmeye zorlaması ayçiçeği pazarlarında oluşan düşük fiyata rağmen alım satımın hemen hemen hiç olmamasına sebep olmuştu. Ülkemizin hemen hemen her bölgesinde hasat başlamasına, bazı bölgelerde tamamlanmasına rağmen üretici birlikleri ve büyük alıcıların fiyat açıklamadığı pazarda herkesin yeni dengenin oluşmasını beklemesi üreticilerin mağduriyetine sebep oluyordu. Bu duruma sessiz kalmadıklarını belirten Pankobirlik Genel Başkanı Recep Konuk, “biz herkesten önce adım attık. Bunun sebebi belirsizlik nedeniyle üreticinin elindeki ürünü yok paraya elden çıkarmaması içindir. Şimdilik avans fiyat belirledik. Bu fiyat ürünün nihai fiyatı değildir. Biz 350 dolarlara kadar düşen ithal ürüne referans fiyat uygulaması ile maktu miktarda vergi konmasını doğru buluyoruz. Bu uygulama ile piyasa fiyatları 950-1.000 liralarda oluştu. Ancak bunu yeterli görmüyoruz ve ürün piyasasında fiyatı biraz daha yukarı çekebilmek için bu vergi oranının biraz daha arttırılmasını bekliyoruz. Orada yapılacak her düzenlemenin getireceği fiyat artışını biz ürün fiyatına yansıtacağız. Bu konuda adım atılacağını da umut ediyoruz. Ancak, o konudaki gelişmeleri bekleyecek ne üreticinin zamanı ne de bizim zamanımız olmadığı için en azından mevcut durumda üreticinin daha fazla mağdur olmaması için Konya Şeker olarak biz harekete geçmek zorundaydık. Çünkü hasadını yapan üretici borsada oluşan fiyattan ürün satmaya başlamıştı ve biz borsa fiyatının üzerinde bir avans fiyat belirleyerek ürün fiyatına müdahil olduk” dedi.

Ürün alımında mısır da olduğu gibi ürün borsasındaki fiyat hareketlerini kontrol ederek, yapacakları yüksek tonajlı alımlarla ürününü Konya Şeker’e veremeyen üreticinin mağdur olmasına, mağdur edilmesine de izin vermeyeceklerini vurgulayan Pankobirlik Genel Başkanı Recep Konuk özetle şunları söyledi;“Yağlı tohumlarda bu sene ürün arzında tüm dünyada ciddi bir artış oldu. Türkiye’de geçen sene 900 bin ton olarak gerçekleşen üretimin bu sene %50’den fazla artacağı tahmin ediliyor. Konya’daki üretim artışı ise Türkiye ortalamasının neredeyse iki katı. Geçen yıl 207 bin ton ayçiçeği üreten Konya’nın bu sene 375 bin tonun üzerine çıkacağı tahmin ediliyor. Üretimdeki bu artışın yanı sıra mesela 5 yıl önce 950 dolara çıkan ve geçtiğimiz birkaç yıl boyunca yine yüksek seviyelerde oluşan dünyadaki ürün fiyatları da birden 350 dolarlar seviyesine düştü. Erken hasat yapılan bölgelerde fiyatlar ton başına 900 liranın altını gördü. Konya’da da ilk fiyatlar bu seviyelerde oluşmaya başlayınca Konya Şeker olarak pazarda fiyatları yukarı çekmek için harekete geçtik ve fiyatları yukarı çekmek için avans fiyat açıkladık. Bu fiyat iki ay öncesine göre oluşan piyasa fiyatlarının yaklaşık %25 üstündedir. Ağustos ortası itibarıyla ise Konya’da ayçiçeği fiyatları ton başına 900- 1.000 Lira arasındaydı. Konya Şeker olarak bu sene de avans fiyat uygulayacağız. Avans fiyatın anlamı şu, ürün bu fiyatın altında olmayacak. Dış pazarlardaki seyri takip edeceğiz, iç pazarlardaki fiyat hareketlerini kontrol edeceğiz ve en önemlisi de ham yağ satış fiyatlarının bu sene için denge fiyatının oluşmasıyla birlikte ham yağ satış fiyatına göre ürün fiyatını tekrar değerlendireceğiz. Eğer ürün fiyatı açısından piyasalar yükselirse veya hamyağ piyasasında yukarı doğru bir hareket olursa bunu ürün fiyatına hemen ve elimizden gelen en üst seviyede yansıtacağız.

Üreticinin çok daha fazlasını hak ettiğini, gönlümüzün de daha fazlasını vermek istediğini söylememe bile gerek yok. Ancak, burası bir üretici kuruluşu ve bizim ürettiğimiz ürünün yani ham yağın alıcıları var. Bizim kâr derdinde olmadan bir ton hamyağı satabileceğimiz en yüksek fiyatı baz alarak o ham yağın elde edilebileceği ürün miktarına göre ayçiçeği fiyatını belirlediğimizi, üreticiye verilebilecek en yüksek fiyatı verdiğimizi özellikle belirtmek istiyorum. Biz bu sene Konya’da üretilen ürünün yaklaşık üçte birini alacağız. Alımımızı pazardaki fiyat hareketlerini dikkate alarak ve tıpkı mısırda yaptığımız gibi piyasaya alımla müdahil olarak yapacağız ve ürün fiyatının düşmemesini, üretici lehine dengede kalmasını sağlayacağız. Gelecek yıl elimiz daha rahat olacak ve Ham Yağ Fabrikasında başlattığımız ve fabrikanın kapasitesini 700 bin tona çıkaracak yatırımın tamamlanmasıyla bu bölgede üretilecek bu miktara kadar ayçiçeğine Konya Şeker güvencesini doğrudan sunabileceğiz.”