Avrupa'da dahi olmayan buhar türbinli Buharlı Küspe Kurutma Fabrikası sadece Amerika ve Türkiye'de bulunuyor. Bu kampanya döneminde deneme üretimlerine başlayan fabrika olumlu sonuçlar verdi. Almanya ve Fransa'da küspe kurutma tesislerinin bulunduğunu ancak, buradaki sistemin elektrikli motorlarla çalıştığını söyleyen yetkililer, Amerika ve Türkiye'de bulunan sistemin ise buhar türbini ile çalıştığını vurguladılar.

Pankobirlik Genel Başkanı ve Konya Şeker Yönetim Kurulu Başkanı Recep Konuk'un start vermesiyle başlatılan çalışmalar sonucunda ilginç bir gelişme de yaşandı. Almanlar, Türklerin bu fabrikayı yapamayacaklarını söyleyerek anahtar teslimi olarak yapmayı teklif ettiler. Bu fikre sıcak bakmayan yönetim, fabrikayı Türk mühendisleri ve kendi imkanlarıyla yapacağını belirterek, Almanların teklifini reddetti ve çalışmalara başladı.

Tamamı yerli proje ile gerçekleştirilen Buharlı Küspe Kurutma Fabrikası, Türk mühendislerinin büyük bir başarısı olarak ortaya çıkarken, fabrika yapım maliyetinde de 3 milyon dolarlık tasarruf sağlandı. Bu arada, Buharlı Küspe Kurutma Fabrikası, eski klasik sisteme göre % 90 enerji tasarrufu sağlamaktadır.

Değerlendirme Üç Kademeli Olacak
Çumra Şeker Entegre Tesisleri'nde üretimi yapılan atık ürün küspenin değerlendirilmesi 3 kademeli olarak yapılacaktır.

1- Fabrikadan çıkan sulu küspe preslerde sıkılarak % 23 kuru maddeli dökme olarak tartımı yapıldıktan sonra pancar üreticilerine yem olarak verilecektir.

2- Yine fabrikadan çıkan sulu küspe preslerde sıkılarak % 30 kuru maddeli hale getirildikten sonra uzun süre muhafaza edilmesi ve kullanılması amacıyla ambalajlanarak, 1200 kg'lık balyalar halinde üreticilere sunulacaktır.

3- % 30 kuru maddeli küspe akışkan yataklı buharlı küspe kurutma tesisinde % 90 kuru madde değerine ulaşıncaya kadar kurutulacaktır. Bu küspe daha sonra yine yeni kurutulacak peletleme tesisi yardımı ile 13x40 mm ebatlarında palet haline getirilecek ve 50 kg'lık torbalar halinde hayvan yemi olarak üreticilerin hizmetine sunulacaktır.

Eski ve Yeni Sistem Arasındaki Farklılıklar
Ülkemizde bulunan mevcut şeker fabrikalarında yaş küspenin kurutulması döner trommelli fuel-oil ocaklı sistemlerde yapılmaktadır. Bu sistemde kurutma işi hem çok pahalı, hem de çevre açısından sorunlar oluşturmaktadır. Döner ocak ve trommel içinde oluşan yakıt alevi direk ürün ile temasta olduğundan yakıt ve yanık kokusu ürüne sinmektedir.

Ayrıca bu tip döner trommel ile yapılan küspe kurutma tesislerinde alev ile temasta olan küspenin yanmasından dolayı % 5 ila 12 arasında kayıp oluşmaktadır. Akışkan yataklı buharlı küspe kurutma sistemlerinde ise direk alev yerine 20 bar, 208 derece sıcaklğında buhar bir borulu ısıtıcı yardımıyla küspe ile temasta olmaksızın ısısını küspeye vererek küspe içindeki suyu buharlaştırmaktadır. Küspe tamamen akışkan hale gelen bir ortam içerisinde kurutulmaktadır.

Enerjisini küspeye vermiş bu buhar kondenzata dönüşerek taze su olarak tekrar kazana geri gönderilir. Kurutucu içinde elde edilen küspenin buharı şerbet buharlaştırma ilk kademesinde kullanılmasıyla tam bir enerji geri kazanımı sağlanır.

Mevcut sistemde şerbet buharlaştırıcılarına basınç düşürücüden verilen takviye buhar azaltılarak bu buhar buharlı küspe kurutma üzerinden geçirilerek hem küspe kurutulmakta, hem de şerbetin buharlaştırılması sağlanarak önemli ölçüde enerjiden tasarruf sağlanmaktadır.

Sistem Nasıl Çalışıyor
Bu tesiste şerbet buharlaştırma kademesi A ve B olarak iki kademeden oluşmaktadır. A kademesinde şerbet küspenin buharı ile B kademesinde ise kazandan gelen retür buhar ile buharlaştırılmaktadır. Buharlı küspe kurutma tesisinde döner aksam olarak sadece kurutucu altında küspenin akışkanlığını sağlayan hava fanı (850 Kw gücünde) kullanılmaktadır. Bu fanın tahriki buhar türbini yardımı ile (Avrupa'da ilk defa) gerçekleştirilerek enerji tasarrufu sağlanmıştır. Yani kazandan gelen 37 bar, 425 derecelik yüksek basınç ve sıcaklıktaki buhar, fanı döndüren türbini çevirdikten sonra türbinden çıkan buhar (20 bar, 208 derece) küspeyi kurutmada kullanılmaktadır.

Sistemin Sağlayacağı Avantajlar
Konya Şeker tarafından gerçekleştirilen Buharlı Küspe Kurutma ve Peletleme Fabrikası bir çok avantajı da beraberinde getiriyor.Bu sistemin kurulmasıyla;

• Eski klasik sisteme göre % 90 enerji tasarrufu sağlanacaktır.

• Hava kirletici atıklar, toz ve koku olmayacaktır.

• Hiç ürün kaybı yaşanmayacaktır.

• Az yatırımla daha fazla ürün kurutulacaktır.

• Yangın tehlikesi olmayarak daha emniyetli ve güvenli olacaktır.

Bu tesisin devreye girmesiyle yaklaşık günde 300 ton % 90 kuru küspe elde edilecektir. Tesisin tüm üniteleriyle birlikte komple olarak (İlave küspe preseleri, makina ekipmanları, boru ve tesisatı, elektrik ve otomasyon ve inşaat işleri dahil) 10 milyon Dolara maledilmiştir. Tesis, sağlayacağı enerji ve ürün tasarrufuyla kendini 3 yılda amorti edecek şekilde tasarlanmıştır.